Czarnuszka siewna – lekarstwo z natury

Czarnuszka siewna, inaczej czarny kmin, jest unikalną przyprawą królującą w kuchni Indyjskiej od tysięcy lat. W krajach arabskich postrzegana jest jako panaceum – mówi się, że leczy wszystko z wyjątkiem śmierci. W Egipcie jest znana jako „złoto faraonów”. Olej z nasion czarnuszki znaleziono w grobowcu Tutanchamona, a Kleopatra i Nefretete stosowały nasiona i olej do pielęgnacji skóry. Również w Polsce gości w naszych kuchniach od pokoleń, jako dodatek do pieczywa czy sera korycińskiego.

Olej z czarnuszki ma ostry smak i rzeczywiście nie każdemu posmakuje. Mimo to króluje na półce w naszej firmowej lodówce. Koi ból gardła i zapobiega przeziębieniom. Dzięki niemu dni wolne od pracy wykorzystujemy tylko na urlopy wypoczynkowe, a nie chorobowe.

Nasiona czarnuszki przypominają pieprz, szczególnie po zmieleniu. Idealnie komponują się w sałatkach, zupach i pieczonych potrawach.

Nasiona czarnuszki mają bogaty skład:

• olej tłusty (30-50%);
• olejek eteryczny, którego charakterystycznymi składnikami są tymochinon, ditymochinon, tymohydrochinon i tymol;
• alkaloidy: alkaloidy diterpenowe: nigellamina A1 – A5, B1, B2 i C, alkaloidy izochinolinowe: nigellina oraz nigellimina, a także rzadkie w świecie roślinnym alkaloidy indazolowe: nigellidyna i jej 4-O-siarczan oraz nigellicyna;
• proteiny;
• saponiny: melantyna, melanina, pentacykliczna saponina triterpenowa – alfa-hederyna.

 

Najważniejszym składnikiem oleju z czarnuszki jest tymochinon, i to jemu przypisuje się zdrowotne właściwości.

Tymochinon

• Główny składnik olejku eterycznego, obecny także w oleju tłustym;
• Zawartość tymochinonu w olejku otrzymanym przez destylację
  z parą wodną kształtuje się w granicach 24–25%;
• Wykazuje właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe, przeciwzapalne, immunomodulatorowe, a także przeciwnowotworowe.

Przeciwskazania

• Olej z czarnuszki, ze względu na przypisywaną mu właściwość przeciwskurczową, nie powinien być stosowany u kobiet w ciąży.
• Ze szczególną ostrożnością powinny go też stosować osoby ze zbyt niskim ciśnieniem tętniczym – może on je dodatkowo obniżyć.
• Podobnie jak innych ostrzejszych w smaku przypraw, nie powinno podawać się czarnuszki dzieciom przed ukończeniem 1 roku życia.
• Nie stwierdzono działań niepożądanych czarnuszki lub jej oleju pod warunkiem stosowania zalecanych dawek.
• Jednak jak ze wszystkimi ziołami stosowanymi terapeutycznie zaleca się robić krótkie przerwy w stosowaniu.

Jak pić olej?

Dorośli: profilaktycznie – 1 łyżeczka oleju 2 x dziennie przed posiłkiem, podczas chronicznych problemów ze zdrowiem dawka spożywanego oleju może być podwyższona do 3 x dziennie;

Dzieci do 4 roku życia: 2 x dziennie 1/4 łyżeczki od herbaty (lub 1 x dziennie pół łyżeczki) przed posiłkiem. NIE PODAJEMY OLEJU NOWORODKOM I NIEMOWLĘTOM!

Dzieci między 5 a 11 rokiem życia: 1 x dziennie 1 łyżeczkę przed posiłkiem;

Młodzież od 12 roku życia: 3 x dziennie pół łyżeczki przed posiłkiem.

Olej z czarnuszki jest idealnym dodatkiem do pieczywa na zakwasie oraz do sałatki np. pomidorowej z czerwoną cebulą. Koniecznie wypróbuj!

Może przekona Cię olejowanie twarzy właśnie tym olejem. Jest lekki i szybko się wchłania. Szczególnie polecam do cery problematycznej, trądzikowej pod makijaż lub na noc.

Napar z czarnuszki siewnej

Zalej wrzątkiem 1 łyżkę zmielonych nasionek, parz ok. 20 minut i odcedź. Taki napar możesz osłodzić miodem. Stosuj zewnętrznie do przemywania zmienionej chorobowo skóry, jako płukankę do włosów oraz wewnętrznie (1/2 szklanki naparu 2-3 razy dziennie).

Ziołomiód

Na każdą łyżkę miodu dodaj łyżeczkę zmielonej czarnuszki i utrzyj razem na papkę, bardzo pomocną przy przeziębieniu. Papkę możesz też stosować zewnętrznie na skórę w postaci maseczki, a jeśli zmielisz nasionka nieco grubiej do peelingu.

Nalewka z czarnuszki

Pół szklanki zmielonej czarnuszki zalej szklanką alkoholu 40% i odstaw na co najmniej tydzień, po czym przefiltruj przez watę. Możesz używać zewnętrznie jak i wewnętrznie, podobnie jak olej.

Tekst został napisany w oparciu o wyniki przeprowadzonych badań dotyczących oleju z czarnuszki siewnej na Uniwersytecie Medycznym w Białymstoku przez mgr farm. Annę Czajkowską pod kierownictwem prof. dr hab. Anny Bielawskiej.

Autor: Kamila Zubrycka